De geestelijke gezondheidszorg na 2 jaar noodprogramma:
Van puinhoop naar hoop: werken aan onze geestelijke gezondheid
De Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheid maakte zaterdag 20 maart het bilan op van twee jaar werken aan een noodprogramma dat het in 2019 afkondigde: hoever staat het met de hervormingen in de zorgsector en met de geestelijke gezondheid van de Belg?
Corona heeft de maatschappelijke aandacht voor ‘ons mentaal welzijn’ een onverwachte boost gegeven, tot in het kapsalon toe. De overheid deed haar duit in het zakje. De sensibilisering lijkt taboe en stigma te doen afnemen. Maar we zijn er nog lang niet. De financiering moet anders, ziek maakt nog steeds arm, jongvolwassen patiënten geraken amper over de drempel naar de volwassenenpsychiatrie en de wachtlijsten blijven onaanvaardbaar lang. Alleen een aanbod van voldoende toegankelijke en geïntegreerde zorg kan soelaas bieden.
Verwezenlijkingen en wensen
De Staten-Generaal is tevreden voor wat hij met zijn vereende krachten tot op heden heeft kunnen bekomen en is dankbaar voor de steun die hij daarvoor kreeg.
- Door de krachten te bundelen heeft hij de geestelijke gezondheid(szorg) op de agenda gezet in de Wetstraat, de media, de maatschappij.
- Hij droeg bij aan de federale resolutie die o.m. voorstelt 12% van het gezondheidsbudget aan geestelijke gezondheidszorg te besteden.
- Hij vroeg en kreeg 200 miljoen euro federale steun voor meer werkkrachten in de geestelijke gezondheidszorg, vastgelegd in het regeerakkoord.
- Hij verkreeg bijkomende investeringen op Vlaams niveau voor de centra geestelijke gezondheidszorg (12 miljoen euro).
- Hij verkreeg het terugdraaien van aangekondigde besparingen in het licht van de coronapandemie.
- Hij verkreeg een terugbetaling voor tele-consultaties.
Meer dan ooit is het nu zaak om in de verwezenlijkingen en veranderingen vaart te houden. Om de scheefgetrokken verhoudingen verder recht te trekken lanceerde de Staten-Generaal vandaag innovatieve suggesties. Kirsten Catthoor, woordvoerder van de Staten-Generaal: “Wij willen een geestelijke gezondheidszorg met een stimulerende financiering zonder nefaste neveneffecten, een aanklampende psychiatrie zonder drempels van jong naar volwassen, een inclusieve psychiatrie zonder armoedevallen, een open en gezonde zorg zonder wachttijden.”
Innovatieve oplossingen
Lees alle innovatieve oplossingen die de Staten-Generaal vooropstelt: https://www.statengeneraalggz.be/output-sggg21/
Top vijf van innovatieve oplossingen:
1. Een geïntegreerde zorg met netwerken die op elkaar aansluiten
Kris Van den Broeck, coördinator van de Staten-Generaal: “We moeten netwerken opzetten voor gespecialiseerde zorg en interprofessionele samenwerking die adequaat gefinancierd worden, net zoals dat in kankerbehandelingen gebeurt.”
2. Een stimulerende financiering zonder ongewenste neveneffecten
Koen Lowet, werkgroep perverse financieringsmechanismen: “We moeten bijkomende middelen zo inzetten dat ze leiden tot betere zorguitkomsten, een betere ervaring voor de patiënten en hun omgeving, een grotere jobtevredenheid voor de zorgverstrekkers en een efficiëntere zorg.”
3. Een drempelloze transitie van jongeren- naar volwassenenzorg
Dr. Ruud Van Winkel, werkgroep Transitie: “We moeten een laagdrempelig en specifiek zorgaanbod maken voor jongeren tussen 18 en 25 jaar die van de zorg van kinderpsychiatrie naadloos overgaat naar de volwassenenpsychiatrie. Dat moet zorgvuldig uitgewerkt worden in een intersectorale samenwerking met jeugdwerk en -hulp.”
4. Een inclusieve, betaalbare zorg zonder armoedevallen
Ingrid Jongeneelen, werkgroep Ziek maakt arm: “Patiënten met een chronische problematiek, of die nu medisch of psychiatrisch is, kunnen we op een heel praktische manier gelijkwaardig behandelen. Breng de uitkering voor personen met een langdurige arbeidsongeschiktheid op een aanvaardbaar niveau boven de armoedegrens. De gemeenten en eerstelijnszones moeten afspraken maken over hoe ze mensen met een psychiatrische aandoening daadwerkelijk includeren. En maak de zorg betaalbaar ook inzake geneesmiddelen en voorzie een systeem van bewindvoering op maat van de cliënt.”
5. Een open en toegankelijke zorg zonder wachtlijsten
Dr. Frieda Matthys, voorzitter SGGG: “We moeten het capaciteitstekort in vrijwel alle vormen van geestelijke gezondheidszorg wegwerken, zodat iedereen met een zorgnood binnen een redelijke termijn een behandeling kan krijgen. Wanneer? Liefst nu. Niet later. Niet na honderd dagen of langer wachten. Dan is het te laat.”
Op tijd ingrijpen
De SGGG zal in de komende periode in de bestaande werkgroepen in het bijzonder aandacht hebben voor de betrokkenheid van familie en de omkadering van kinderen en jongeren.
Dr. Kirsten Catthoor: “We moeten engagement tonen voor mensen die kwetsbaar zijn en voor hen die het dreigen te worden, of het nu door de coronacrisis is of door andere sociale, psychologische of maatschappelijke factoren.”
Ministers zijn mee
De Staten-Generaal is dan ook verheugd met het voornemen van de Vlaamse minister van Volksgezondheid om een een richtlijn voor de ggz in het leven te roepen die stelt dat de ‘context’ van de patiënt steeds betrokken moet worden, onder meer het gezin/de familie. Om daaraan mee te werken krijgt het Familieplatform Geestelijke Gezondheid een extra subsidie. Ook de aankondiging van nieuwe antennes in de ambulante verslavingszorg en in de ambulante revalidatie om het aanbod in Vlaanderen beter te spreiden juicht de Staten-Generaal toe.
De Staten-Generaal noteert ook dat de federale minister van Volksgezondheid erkent dat er in de ziekteverzekering regels zijn die de psychische patiënt mogelijk slechter behandelen dan de patiënt met een lichamelijke aandoening. De minister wil dat het Riziv die discriminatieklacht samen met de SGGG nader onderzoekt. Ook erkent hij dat er nog uitbreiding van de zorgcapaciteit nodig is en dat er nog vele unmet need zijn. Volgens de minister moeten ook andere vormen van behandeling ontwikkeld worden, naast de één-op-éénconsultaties, zoals groepstherapie, blended hulp (online en face-to-face), teleconsultaties, thuismonitoring. Hij pleit ook voor ‘kruispunten’ waar mensen een gerichte verwijzing krijgen naar de meest gepaste hulp. In deze ‘vraagverheldering’ kunnen eerstelijnspsychologen een rol spelen.
Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheid
De Staten-Generaal heet vanaf heden Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheid en niet langer Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheidszorg. De beste voorzorg om op zorg beroep te moeten doen is een goede geestelijke volksgezondheid. Dat is het werk van een hele maatschappij.
Vlaamse organisaties in de ggz legden op 14 maart 2019 hun gemeenschappelijke doelstellingen vast in een Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheidszorg. Dat gebeurde voor het eerst in de geschiedenis van de geestelijke gezondheidszorg. De Staten-Generaal bestaat intussen uit vijfenveertig organisaties, voorzieningen en verenigingen, van zorgverlening, over belangenbehartiging tot patiënten- en familieparticipatie.