HASSELT – De werking van mobiele teams is nog relatief jong in de Belgische gezondheidszorg. Toch levert deze ambulante vorm al een duidelijke meerwaarde voor de psychisch kwetsbare personen.
Het is natuurlijk niet altijd een succesverhaal. Het is ook soms moeilijk om het vol te houden voor de personen die in een team werken. ‘Het is soms een uitdaging’, zegt Stijn, ervaringsdeskundige bij Hestia maar hij blijft liever anoniem. Hestia is een initiatief voor vermaatschappelijkte zorg, en biedt ondersteuning op vlak van: beschut wonen, mobiel team en team activering.
Een mobiel team wordt ingezet voor mensen met ernstige en langdurige problematiek. Dat kan soms zwaar zijn voor de begeleiders. Dat probleem doet zich niet alleen voor in een mobiel team, maar over het algemeen in de geestelijke gezondheidszorg. Soms komen er verhalen naar boven die toch even de mensen stil laat worden. De verhalen kunnen soms ook heel dicht bij huis komen en zeker als je werkt als ervaringsdeskundige.
De verhalen van de cliënten zijn niet altijd succesverhalen. Iedereen heeft namelijk ook een andere ervaring. Helaas bestaat zelfmoord of suïcide nog steeds. Het gebeurt dus nog steeds dat ondanks de hulp die er werd aangeboden, mensen toch een poging ondernemen en er soms zelfs in slagen. Toch blijft het een initiatief waar veel mensen zich mee geholpen voelen.
Mobiel team
Mobiele teams zijn vooral bedoeld voor mensen met ernstigere en langdurige problematiek. Dat zijn ook mensen die meestal in het ziekenhuis belanden of het risico lopen om in het ziekenhuis te belanden. Ze richtten zich dan ook vooral op volwassenen. Hoe iemand bij een mobiel team geraakt, hangt af van de regio waarin de persoon of het team zich bevindt. In Limburg kan een mobiel team niet zelf aangevraagd worden. De aanmelding moet dus altijd gebeuren door een dokter of psychiater of psycholoog. In andere regio’s is het soms wel mogelijk om jezelf aan te melden.
©Test-Aankoop Mobiele teams gaan op huisbezoek in de leefwereld van de cliënt.
Voordat er over wordt gegaan naar de gesprekken en werken aan het herstellingproces, moeten de cliënten eerst nog even een soort intake doen. Hiermee kijken de hulpverleners of de persoon geschikt is om door het team begeleid te worden. Het komt dan ook zelden voor dat iemand niet met een team overweg kan. Tussen een hulpverlener en een cliënt kan het er wel al eens een probleem ontstaan, maar dan wordt er overlegd met het team om een oplossing te vinden.
Voor ziekenhuizen is een mobiel team ook goedkoper. Het kost namelijk veel geld, tijd en energie om deze mensen in het ziekenhuis op te nemen. Met een mobiel team hoeft de cliënt niet in het ziekenhuis te verblijven en mogen zij in hun eigen woning blijven. De mensen van het mobiel team gaan dus op huisbezoek. Het ziekenhuis zal daardoor meer bedden vrij hebben voor patiënten. De cliënt kan ook gewoon in zijn eigen omgeving blijven, wat ook een groot voordeel kan zijn in het herstellingproces van de cliënt.
Ervaringsdeskundigheid
©statnews.com Een ervaringsdeskundige zorgt ervoor dat cliënten niet alleen in hun ervaring staan.
Ervaringsdeskundigen kunnen om die reden soms makkelijker verbinding maken met cliënten. De cliënten voelen zich dan meer begrepen dan door iemand die geen of minder ervaring heeft. Er is dus zeker een meerwaarde in een ervaringsdeskundige in het team te hebben, maar niet alleen voor cliënten maar ook voor collega’s. Veel mensen hebben vaak meer ervaring dan ze realiseren of zelfs willen toegeven.
Volgens Stijn is het daarom ook heel belangrijk dat er meer over kwetsbaarheid wordt gesproken, ook onder collega’s. ‘Als je je eigen kwetsbaarheid omarmt, kan je ook beter in de begeleiding staan’, zegt hij. Natuurlijk blijft het wel zoeken wanneer het nu werkelijk een meerwaarde is om je kwetsbaar op te stellen. Als er over kwetsbaarheid wordt gesproken tussen collega’s, is het meestal ook zo dat ze opener worden naar elkaar toe.
Om ervaringsdeskundige te worden in België moet je opleiding volgen. Die opleiding duurt ongeveer drie tot vier jaar. Er kunnen wel eens uitzonderingen gemaakt worden, maar dat gebeurt maar heel zelden. Niet elke ervaringsdeskundige wordt ook betaald voor zijn of haar werk. Er zijn er maar enkele die ook betaald worden voor hun ervaringsdeskundigheid.
Een ervaringsdeskundige is iemand die zelf ook iets heeft meegemaakt waardoor ze even de balans verloren zijn. Ze hebben daarna wel de balans teruggevonden. Het is niet zo dat iedereen met ervaring ook meteen een ervaringsdeskundige is. Iemand die een ervaringsdeskundige wilt worden moet eerst een opleiding volgen om de groepen op de juiste manier te kunnen begeleiden. Ze hebben door hun eigen ervaring vaak een belangrijke bijdrage in de groep. Er kan zo overlegd worden met een hulpverleners wat het beste is voor de cliënt, dat gebeurt natuurlijk ook met overleg met cliënt zelf.
Hoop
Cliënten kunnen in hun eigen thuis- en leefomgeving blijven. Ze hoeven zich dus niet aan te passen aan een andere omgeving tijdens of na het herstellingsproces. Cliënten kunnen dan ook voor hun sessies een wandeling gaan maken of naar een andere vertrouwde locatie gaan. Zeker tijdens corona werd dat veel gedaan om zo veel besmettingen te voorkomen en toch langs te gaan. Tijdens de eerste golf van corona hebben ze eigenlijk alles online gedaan en via telefoongesprekken. Tijdens de tweede golf hebben ze dat idee achterwege gelaten en zijn ze terug op huisbezoek gegaan.
De begeleiding en behandeling gebeurt altijd in de leefomgeving zodat de cliënt ook zijn eigen doelen en wensen kan nastreven. Ze kunnen zo ook een betekenisvol leven lijden in hun eigen omgeving en in de maatschappij. Dat valt weg als ze voor 14 dagen opgenomen worden in een ziekenhuis. Een mobiel team is vooral gericht op wat de mensen wel al kunnen. Ze letten op de talenten van de cliënten en gebruiken die ook om de cliënten te helpen. Ze zijn niet daar om de cliënt te doen ‘genezen’, maar de cliënt te helpen met herstellen.
‘Hoop geven, dat is mijn focus’, zegt Heidi Smekens, ervaringsdeskundige bij Hestia. ‘De kleine lichtpuntjes zijn belangrijk. Dat kan gaan over het bevestigen dat iemand iets heel goed heeft gedaan en daar dan ook verder op proberen te werken. Het kan ook gaan over het bekrachtigen van de sterke punten van iemand, ook al zien ze die zelf nog niet’, voegt Heide er nog bij.
Teamwerk
Voor de meeste cliënten wordt een mobiel team ook als een opluchting gezien. Het is de eerste stap in het herstellingsproces. Soms kan er wel wat spanning zijn tussen de cliënt en de hulpverlener omdat die persoon dan wordt gezien als de ‘zoveelste hulpverlener’. Het is daarom ook dat het zeker een meerwaarde is om een ervaringsdeskundige in een team te hebben. ‘Als cliënten te weten komen dat ik een ervaringsdeskundige ben, vloeit die spanning soms makkelijk weg’, zegt Heidi. Toch is er weinig verschil tussen een hulpverlener en een ervaringsdeskundige op het vlak van de taken die ze uitvoeren en hun bekwaamheid.
Het is belangrijk dat er in gesprek wordt gegaan met de cliënten. Er wordt niet alleen in gesprek gegaan met de cliënt zelf, maar ook met de naasten. Dat zijn dus de familie, buren, vrienden, collega’s en misschien nog andere mensen die nauw bij de cliënt staan. Samen gaan ze in gesprek om zo het beste traject te kunnen opstellen. Op die manier kan een cliënt herstellen in eigen leefomgeving.
Een mobiel team is volledig teamwerk. Elke cliënt krijgt een duo waarmee ze kunnen praten. Het duo wisselt elkaar dan af. ‘Je mag het niet los van elkaar. Alles wordt teruggekoppeld naar het team’, zegt Mireille, een ervaringsdeskundige in een mobiel team. Iedereen heeft een eigen job in het team. Haar job is herstelgroepen geven binnen het team, maar ze doet ook zelf huisbezoekingen. ‘Elk teamlid heeft zo hun eigen kennis en ervaring. We kunnen elkaar aanvullen en elkaar helpen’, besluit Mireille.
Katja Kuda
Wie met vragen zit over zelfdoding kan surfen naar www.zelfmoord1813.be of bellen naar 1813.